Veelgestelde vragen Metadata

Update 24 oktober 2024
Bij NBD-Biblion werken we hard om bibliotheken beter te maken. We zijn continu in gesprek met de sector en proberen in te spelen op de behoeftes die we ophalen. Een helder communicatiebeleid over waar we achter de schermen mee bezig zijn, is zo’n behoefte. Op deze pagina vind je daarom updates en actuele onderwerpen met een toelichting.

Strip, Manga en Graphic Novel - 12 aug 24

NBD Biblion en de bibliotheken hebben nog geen sluitende definitie voor strips, manga en graphic novels, maar er is een duidelijk onderscheid. Tot nu toe vermeldt NBD Biblion in annotaties of het om een strip, manga of graphic novel gaat voor bibliotheeksystemen. We zoeken naar betere alternatieven in de metadata. Manga als zoekterm in KMC 4600/4601 kan niet, en KMC 4209 heeft implementatieproblemen. We onderzoeken nu of we een afkorting kunnen plaatsen in KMC 1118 om deze als filter te gebruiken. Het verzoek is neergelegd bij OCLC, maar het kan enkele maanden duren voordat er duidelijkheid is over de definitieve oplossing.

AVI - 12 aug 24

Eerste leesboekjes krijgen een AVI-keurmerk na een doormeting door CITO. Steeds meer uitgeverijen willen hun eerste leesboekjes echter niet meer laten doormeten, terwijl bibliotheken wel om deze codering vragen. NBD Biblion onderzoekt daarom, op verzoek van de sector, de mogelijkheden en is in gesprek met CITO over een betere methode. We houden jullie op de hoogte van de voortgang.

Fantasy - 12 aug 24

In 1999 werd het genre Fantasy opgeheven. Titels werden vanaf dat moment ingedeeld bij sciencefiction, thrillers, horror, en sprookjesachtige verhalen. Gezien de veranderingen in de literatuur en nieuwe vragen van deze tijd, willen NBD Biblion en de bibliotheken het genre Fantasy per januari 2025 opnieuw introduceren.

How2Adult: Plan informatieve jongerencollectie - 12 aug 24

Binnen de sector wordt veel gesproken over een informatieve jongerencollectie. Momenteel worden onderhoudsbestanden naar ons doorgestuurd en voegen wij ‘geschikt voor YA’ toe. Deze oplossing blijkt niet duurzaam. Omdat de doelgroep interessant is voor iedere bibliotheek willen we voor jongeren tussen 15-24 jaar een eigen collectie aanbieden onder de titel How2Adult. Deze collectie zal thematisch afgebakend zijn met onderwerpen zoals: voor het eerst op kamers, leren koken, studeren, identiteit, seksuele voorlichting en politieke vorming. Het doel is een waardevolle collectie bieden voor jongeren die zich willen voorbereiden op de uitdagingen van volwassenheid. We willen hierover met bibliotheken in gesprek gaan.

Thematrefwoorden prentenboeken - 12 aug 24

Er zijn momenteel 42 thematrefwoorden voor prentenboeken (AP [2-4] en AK [4-6]). Onderzoek toont aan dat veel prentenboeken geen thematrefwoord krijgen en in de bak ‘overige’ belanden. We onderzoeken of het mogelijk is om alle prentenboeken een thematrefwoord te geven, wat het zoeken eenvoudiger zou maken. Dit vereist de toevoeging van genres zoals vriendschap, dieren, beroepen en natuur en milieu. Ook kunnen sommige genres worden samengevoegd (bijvoorbeeld lente, winter, herfst en zomer onder Seizoenen). We willen hierover in gesprek blijven met bibliotheken en in januari 2025 starten met een goed doordacht plan.

Verwerkingstijd en verzoek tot één vraag per mail - 25 sep 2024

Wanneer je contact met ons opneemt met het verzoek tot aanpassingen in PIM, SISO, trefwoorden, onnodig hoofdlettergebruik, ontbrekende of verkeerde interpunctie en overige KMC-wijzigingen, houd dan rekening met circa14 dagen verwerkingstijd. Wij proberen jullie aanvragen altijd zo snel mogelijk op te pakken.

14 dagen klinkt lang, waardoor we dit graag nog wat verder toelichten. Er zijn bij de aanvragen verschillende werkstromen en systemen om rekening mee te houden. Het aantal binnenkomende vragen (per mail en in totaal) bepaalt hoe snel wij een aanpassing kunnen doorvoeren. Daarnaast moet er rekening worden gehouden met de verwerkingstijd van de systemen (GGC, MIPS). Dit zorgt al snel voor een extra week.

Wij kunnen aanvragen met één vraag per mail sneller tussendoor verwerken, dan een mail met meerdere vragen. Op dit moment krijgen wij regelmatig mails binnen met tientallen aanpassingsverzoeken in één keer. Er zijn dan vaak meerdere uren nodig om alle aanpassingsverzoeken uit die mail te controleren en uit te voeren.

Graag verzoeken wij jullie daarom om per mail één vraag te sturen. We hebben begrip dat dit meer werk voor jullie is, maar andersom kunnen wij de aanvragen dan sneller tussendoor verwerken, en kunnen wij jullie zo sneller bedienen.

Andere schriften - 25 sep 2024

Bij het anderstalige aanbod krijgen wij vaak het verzoek om de titels in het schrift van die taal te zetten. Denk bijvoorbeeld aan het Russisch en Oekraïens. Een logisch verzoek. We hebben intern op dit moment helaas niemand die het cyrillisch schrift kent, waardoor dit momenteel niet mogelijk is.

Het is maar de vraag of dit in de toekomst wel haalbaar is. Dit geldt ook voor andere vreemde talen met ander schrift dan Latijns schrift.

Voor enkele schriften hebben wij intern een collega die hierbij kan helpen, maar lang niet voor alle schriften.

Diversiteit en inclusie - 24 okt 24

Vervolg wijzigingen in Trefwoorden en PIM

Vanuit de bibliotheken is ons de vraag gesteld om de trefwoorden die wij gebruiken voor het categoriseren van boeken aan te passen aan de huidige tijd. In eerdere berichtgeving hebben we gedeeld hoe we aan de slag zouden gaan met het onderwerp diversiteit en inclusie. Dit proces gaat stapsgewijs en is een uitdaging. De eerste trefwoordwijzigingen zijn gebaseerd op de wijzigingen zoals die in het SISO zijn aangebracht. Verder zijn er een aantal termen gewijzigd die we vanuit de Nederlandse bibliotheken binnen hebben gekregen.

Voor de trefwoordwijzigingen geldt dat alle trefwoorden zijn gewijzigd in de Trefwoordenthesaurus en dat de titels die ooit door ons zijn aangeboden opnieuw zijn meegegeven met de digitale bestanden.

Bij een aantal wijzigingen is het PIM-trefwoord nog niet bekend, omdat er nog geen duidelijkheid is of er genoeg ruimte beschikbaar is op het etiket. Zodra dit bekend is, worden deze trefwoorden aangepast.

Samen aan de slag
Veranderen doe je samen. Heb jij ideeën of vragen? Laat het ons weten: data@nbdbiblion.nl

Trefwoordwijzigingen:

Allochtone jongens
Gewijzigd in Jongens met een migratieachtergrond
PIM-trefwoord: n.n.b.

Allochtone jongeren
Gewijzigd in Jongeren met een migratieachtergrond
PIM-trefwoord: n.n.b.

Allochtone kinderen
Gewijzigd in Kinderen met een migratieachtergrond
PIM-trefwoord: n.n.b.

Allochtone meisjes
Gewijzigd in Meisjes met een migratieachtergrond
PIM-trefwoord: n.n.b.

Allochtone ouderen
Gewijzigd in Ouderen met een migratieachtergrond
PIM-trefwoord: n.n.b.

Allochtone studenten
Gewijzigd in Studenten met een migratieachtergrond
PIM-trefwoord: n.n.b.

Allochtone vrouwen
Gewijzigd in Vrouwen met een migratieachtergrond
PIM-trefwoord: n.n.b.

Allochtonen
Gewijzigd in Mensen met een migratieachtergrond
PIM-trefwoord: n.n.b.

Gehandicapte allochtonen
Gewijzigd in Mensen met een beperking en Mensen met een migratieachtergrond

Gehandicapte jongeren
Gewijzigd in Jongeren met een beperking
PIM-trefwoord: Mensen met een beperking

Gehandicapte kinderen
Gewijzigd in Kinderen met een beperking
PIM-trefwoord: Mensen met een beperking

Gehandicapte kunstenaars
Gewijzigd in Kunstenaars met een beperking
PIM-trefwoord: Kunstenaars

Gehandicapte vrouwen
Gewijzigd in Vrouwen met een beperking
PIM-trefwoord: Mensen met een beperking

Gehandicaptenorganisaties
Gewijzigd in Mensen met een beperking; organisaties
PIM-trefwoord: Mensen met een beperking

Gehandicaptensport
Gewijzigd in Parasport
PIM-trefwoord: Parasport

Indianen
Gewijzigd in: Inheemse volken; land Of Specifiek op volk
PIM-trefwoord: Inheemse volken

Lichamelijk gehandicapte vrouwen
Gewijzigd in Vrouwen met een lichamelijke beperking
PIM-trefwoord: n.n.b.

Lichamelijk gehandicapten
Gewijzigd in Mensen met een lichamelijke beperking
PIM-trefwoord: n.n.b.

Politionele acties
Gewijzigd in: Onafhankelijkheidsoorlogen; Indonesië

Slaven (arbeid)
Gewijzigd in Slaafgemaakten
PIM-trefwoord: Slavernij

Verstandelijk gehandicapte jongeren
Gewijzigd in Jongeren met een verstandelijke beperking
PIM-trefwoord: n.n.b.

Verstandelijk gehandicapte kinderen
Gewijzigd in Kinderen met een verstandelijke beperking
PIM-trefwoord: n.n.b.

Verstandelijk gehandicapte ouderen
Gewijzigd in Ouderen met een verstandelijke beperking
PIM-trefwoord: n.n.b.

Verstandelijk gehandicapte ouders
Gewijzigd in Ouders met een verstandelijke beperking
PIM-trefwoord: n.n.b.

Verstandelijk gehandicapten
Gewijzigd in Mensen met een verstandelijke beperking
PIM-trefwoord: n.n.b.

Grootletterboeken - 12 aug 24

Het issue met Groot Letter Boeken is bijna opgelost. Van Uitgeverij XL hebben we toegang tot de FTP-server gekregen zodat we van daaruit de ontbrekende gegevens aan kunnen vullen. Gesprekken met andere uitgeverijen zijn vergevorderd. We verwachten dat het issue op korte termijn is opgelost.

Ontbrekende Covers - 12 aug 24

Covers worden in het nieuwe systeem soms niet goed doorgezet naar de interne server, waardoor ze ontbreken op de PDF met aanschafinformatie en in de bibliotheekcatalogi. We werken aan een duurzame oplossing, maar controleren in de tussentijd wekelijks de titels op ontbrekende covers en voegen deze waar mogelijk toe. Voor sommige aanbiedingen, zoals vooraanbiedingen, is de cover nog niet beschikbaar en wordt deze later toegevoegd.

Oude titels - 25 sep 2024

MIPS is in september 1999 in gebruik genomen. Dit betekent dat we media die vóór week 39 van 1999 zijn aangeboden niet kunnen aanpassen in dit systeem. Regelmatig krijgen we mails over titels uit de jaren ‘80 of zelfs daarvoor. Deze kunnen wij helaas niet meegeven met de onderhoudsbestanden.

We kunnen voor titels voor die datum alleen een aanpassing doen in het GGC.

RDA - 25 sep 2024

RDA

Een van de belangrijkste wijzigingen is dat je het type inhoud, medium en drager aan moet geven. Deze gegevens staan vermeld in kmc 0501, 0502 en 0503. Deze kmc's zijn alleen ter identificatie van het medium dat je in handen hebt. Hoe ziet de inhoud eruit? Het heeft niets te maken met de indeling of plaatsing.

Voorbeeld
Aan een boek waarin overwegend tekst met hier en daar een illustratie voorkomt, wordt alleen de volgende kmc 0501 Type inhoud toegekend:
0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut.

Voorbeeld
Aan een boek waarin evenveel tekst als illustraties voorkomen, bijvoorbeeld een strip of prentenboek kan kmc 0501 twee keer worden toegekend:
0501 #niet-bewegend beeld=sti_%%rdacontent/dut.
0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut.
In kmc 0502 type medium geef je aan welk medium je nodig hebt om het materiaal te kunnen bekijken.

Voorbeeld
Voor een boek heb je geen apart medium nodig.
0502 #zonder medium=n %%rdamedia/dut
Voor een dvd heb je wel een medium nodig
0502 #video=v %%rdamedia/dut
In kmc 0503 type drager geef je aan wat het opslagmedium is.

Voorbeeld
Voor een boek geldt het volgende:
0503 #band=nc %%rdacarrier/dut
Voor een dvd geldt dan:
0503 #videodisc=vd %%rdacarrier/dut

En dan is er speciaal voor de openbare bibliotheken nog een lijst toegevoegd met type ob-drager. Dit staat ook vermeld in kmc 0503 maar is geen RDA-regel. Het is alleen toegevoegd voor bijvoorbeeld ibl. Vanuit de bibliotheken was er behoefte aan specificatie. Welke console is nodig voor het spelen van een game? Staat de film op een dvd of een blu-ray?

Series - 12 aug 24

Titels gekoppeld aan series worden opnieuw met een O-status doorgegeven. Omdat het vooraf niet altijd duidelijk is wat een serie is, horen we het graag als er hiaten zijn. We passen het dan aan, completeren de series en geven ze opnieuw door met een O-status.

Heb je nog vragen?

Neem dan via de mail of telefonisch contact met ons op: info@nbdbiblion.nl of 079 344 0 344